Σε κάθε απαρχή της ταξιδιωτικής σεζόν ακούγονται ουκ ολίγες προτάσεις για την τουριστική ανάπτυξη της Ελλάδας μέχρι να μπουν λίγο αργότερα (κατά το Σεπτέμβρη) στο συρτάρι μαζί με τις αναφορές για τα συνεχώς μειούμενα ποσοστά κερδών από την τουριστική κίνηση της εκάστοτε θερινής περιόδου.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Ας αποφασίσουμε πρωτίστως ποιο είναι το "target group" επισκεπτών στο οποίο στοχεύουμε. Μας αρκεί ο τουρίστας που αναζητά φθηνά αεροπορικά εισιτήρια για Σαντορίνη, Μύκονο ή κάπου αλλού στην Ελλάδα; Καλυπτόμαστε τροφοδοτώντας την τουριστική μας μηχανή με περιηγητές που αρκούνται σε σπαρτιάτικα γεύματα (η γνωστή συνταγή της χωριάτικης σαλάτας δια πέντε με νερό και μπόλικο ψωμί) και ελεύθερο κάμπινγκ; Φιλοδοξούμε να υποδεχόμαστε στα νησιά μας νεαρούς των οποίων η μόνη μέριμνα είναι η κατάποση τεραστίων δόσεων αλκοόλ ένεκα του περιβόητου "happy hour"; Ή μήπως θα θέλαμε να δούμε στις παραλίες μας και τους Ρώσους, και τους Κινέζους, και τους Άραβες, οι οποίοι ως γνωστόν προτίθενται να ξοδέψουν αρκετά προκειμένου να λάβουν υπηρεσίες υψηλής ποιότητας;
Δυστυχώς οι υποδομές και η τουριστική εκπαίδευση μας είναι τέτοιες που έχουμε μείνει πίσω στα τουριστικά πράγματα δίνοντας τα σκήπτρα της πρωτιάς στην Ισπανία, στην Τουρκία και στην ανερχόμενη Κροατία.
Το τουριστικό μοτίβο περασμένων δεκαετιών (λίγο κρασί, λίγο θάλασσα και τα' αγόρι μου, Zorba the Greek κ.α.) φαίνεται να μας στοιχειώνει. Και για να μην παρεξηγηθούμε, δεν έχουμε τίποτα εναντίον του "backpacker" που καταφθάνει κάθε χρόνο στην Ελλάδα με τα πιο φθηνα αεροπορικα εισητηρια και κάνει "low budget" διακοπές: Ίσα ίσα που ο παραδοσιακός θαμώνας στα Μάταλα της Κρήτης και στο Να της Ικαρίας μας προκαλεί μια σχετική συγκίνηση και μας θυμίζει πέρα από τα νιάτα μας, την απαρχή της τουριστικής μας πορείας ως παρθένος προορισμός της Μεσογείου με φιλόξενους κατοίκους και όχι απλά φθηνά ξενοδοχεία, αλλά ίσως και «καθόλου ξενοδοχεία» σε κάποιες περιοχές.
Όλα τα παραπάνω φέρνουν στο νου ρομαντικές εικόνες, αλλά η σύγχρονη πραγματικότητα τις έχει προ πολλού ξεπεράσει και δεν αρκούν ευχολόγια, ούτε μεμονωμένες πρωτοβουλίες για να επιλέξει τελικά ο τουρίστας το προϊόν «Ελλάδα».
Καταρχάς οφείλουμε να χαράξουμε στρατηγική με προοπτικές διάρκειας και μακροοικονομίας. Πρέπει επιτέλους να διαθέσουμε στην εγχώρια αγορά εξειδικευμένο προσωπικό με γνώση του προϊόντος, με γλωσσομάθεια, με ικανότητα στις πωλήσεις και στην εξυπηρέτηση ακόμα και του πιο απαιτητικού πελάτη. Είναι δυνατόν αυτές οι προϋποθέσεις να καλυφθούν από ΤΕΙ Τουριστικών επαγγελμάτων με έφεση στην κατάρτιση τραπεζοκόμων;
Κατά δεύτερον η στρατηγική μας θα πρέπει να διαχωριστεί αναλόγως με τις ιδιαιτερότητες των ομάδων στις οποίες στοχεύουμε να προωθήσουμε το προϊόν μας. Δε θα προσεγγίσουμε τον ευρωπαίο φοιτητή που κάνει travelling με υπηρεσίες σπα, ούτε θα δελεάσουμε το Ρώσο επιβάτη με οικονομικά/φτηνά αεροπορικά εισιτήρια γιατί πολύ απλά αποζητά το maximum της χλιδής και προπάντων πληρώνει γι' αυτό.
Κάθε χρόνο ακούμε τα ίδια και τα ίδια περί διευκόλυνσης των Ρώσων για είσοδο στη χώρα μας με διαδικασίες έκδοσης βίζα εξπρές. Οι αερομεταφορείς προγραμματίζουν δρομολόγια, οι ξενοδόχοι ετοιμάζουν πακέτα διαμονής, τα τουριστικά γραφεία υπογράφουν συνεργασίες με ξένους Tour Operators και στο τέλος αποδεικνύεται άνθρακες ο θησαυρός, καθώς η υπόθεση κολλάει στα γρανάζια του ατελείωτου και γραφειοκρατικού δημοσίου τομέα. Κι έτσι η όποια στρατηγική οικονομικών πακέτων, φθηνών ακτοπλοϊκών εισιτηρίων, πολυτελών πακέτων διαμονής με πεντάστερη πολυτέλεια μένει στα χαρτιά.
Πρέπει να το πάρουμε απόφαση: Αν δεν γίνουν συγκεκριμένες επενδύσεις, αν δεν πέσει χρήμα για την αναβάθμιση των υποδομών, τότε να προσδοκούμε έσοδα μόνο από όσους ψάχνουν διακοπές, που να περιλαμβάνουν οικονομικά εισιτήρια, διαμονή σε φθηνά ξενοδοχεία και γενικά ένα minimum παροχών. Φανταστείτε ένα ξενοδοχείο με prive πισίνες, υπηρεσίες σπα, που να φέρει τη σφραγίδα πιστότητας από μία διεθνή αλυσίδα, αλλά να μην έχει μια αξιοπρεπή μαρίνα πλησίον των εγκαταστάσεων για την αξιοποίηση των κοντινών και υπέροχων παραλιών. Ή ακόμα χειρότερα η περισυλλογή των σκουπιδιών από τις τοπικές αρμόδιες αρχές να γίνεται στη χάση και στη φέξη. Φανταστείτε ακόμα, τα απορρίμματα να καταλήγουν σε κάποια παράνομη χωματερή, η οποία να μολύνει τη μέχρι πρότινος παρθένα παραλία, η οποία βρίσκεται επίσης κοντά στη μονάδα με τα πολυτελή bungalows.
Όλα αυτά δεν είναι σενάρια επιστημονικής τουριστικής φαντασίας, αλλά δυστυχώς ιστορίες καθημερινής τρέλας στην Ελλάδα του σήμερα. Πρέπει οπωσδήποτε να συντονίσουμε τις προσπάθειες μας αν θέλουμε να πάρουμε θέση πρωτιάς στον ανταγωνισμό μεταξύ των μεσογειακών προορισμών, προσφέροντας ένα πλήρες πακέτο από καλές υπηρεσίες, τοπία οικολογικής ομορφιάς, φθηνά αεροπορικά εισιτήρια, ακόμα πιο φθηνά ακτοπλοικα εισητηρια καθώς και τακτικά δρομολόγια που να συνδέουν με ταχύτητα και αξιοπιστία την Αθήνα με όλα τα νησιά. Τέλος όλα τα παραπάνω δεν έχουν νόημα αν δε συνδυάζονται με την τεχνολογία, με τα online συστήματα πωλήσεων φθηνών ξενοδοχείων και άλλων τουριστικών υπηρεσιών και αν δεν έχουμε ισχυρή και συνεχή παρουσία προώθησης της Ελλάδας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.